Κάθε φορά που η καρδιά μας χτυπάει, αντλεί αίμα και το στέλνει στο υπόλοιπο σώμα μέσω των αγγείων που ονομάζονται αρτηρίες. Η αρτηριιακή πίεση είναι η δύναμη που ασκεί το αίμα στα τοιχώματα των αρτηριών καθώς κυκλοφορεί με πίεση μέσα στο σώμα μας.

Η αρτηριακή υπέρταση είναι μία χρόνια πάθηση κατά την οποία η αρτηριακή πίεση στις αρτηρίες είναι αυξημένη. Αυτή η αύξηση της πίεσης κάνει την καρδιά να εργάζεται πιο εντατικά από το φυσιολογικό για να κυκλοφορεί το αίμα μέσω των αιμοφόρων αγγείων.

Υπάρχουν δύο μετρήσεις της αρτηριακής πίεσης:
∙ Συστολική πίεση: η πίεση που ασκεί το αίµα στις αρτηρίες όταν η καρδιά χτυπάει,
συσπάται και στέλνει το αίµα στην αορτή.
∙ Διαστολική πίεση: η πίεση που ασκεί το αίμα στις αρτηρίες όταν η καρδιά χαλαρώνει ανάμεσα στους χτύπους της.

Η φυσιολογική αρτηριακή πίεση σε κατάσταση ηρεμίας κυμαίνεται από 100 έως 140 mmHg συστολική (ανώτατη μέτρηση) και από 60 έως 90 mmHg διαστολική (κατώτατη μέτρηση). Υπάρχει υψηλή αρτηριακή πίεση εάν είναι μονίμως σε επίπεδα 140/90 mmHg ή παραπάνω.

Πόσο συχνή είναι η αρτηριακή υπέρταση
Το 25% των ενηλίκων παγκοσμίως πάσχει από αρτηριακή υπέρταση, ενώ το ποσοστό αυξάνεται στις ηλικίες άνω των 65, και φτάνει το 50%. Από αυτούς, περίπου οι μισοί δεν το γνωρίζουν, γεγονός που τους θέτει σε μεγάλο κίνδυνο. Άλλωστε, η αρτηριακή υπέρταση δεν παρουσιάζει συμπτώματα, για αυτό αποκαλείται και “σιωπηλός δολοφόνος”.

Πότε η υπέρταση οφείλεται σε κάποια άλλη πάθηση
Στο 95% των υπερτασικών ασθενών τα αίτια είναι άγνωστα (κληρονοµικότητα, δραστηριότητα του
νευρικού συστήµατος και άλλων συστηµάτων). Στο υπόλοιπο 5% υπάρχουν υποκείµενα αίτια (άπνοια κατά τον ύπνο, λήψη φαρµάκων, παθήσεις των νεφρών και των επινεφριδίων κ.α.)

Φάρµακα που επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση, είναι τα αντιφλεγμονώδη (π.χ. για αρθρίτιδες), οι ορµόνες (οιστρογόνα, αντισυλληπτικά, κορτιζόνη, αναβολικά, ερυθροποιητίνη), τα συµπαθοµιµητικά (συνήθως αποσυμφορητικά για τη µύτη), κοκαΐνη, νικοτίνη, τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, κάποια αντινεοπλασµατικά και η κυκλοσπορίνη, tacrolimus (ανοσοκατασταλτικά).

Γιατί η αρτηριακή υπέρταση είναι επικίνδυνη
Αν η αρτηριακή πίεση αφεθεί υψηλή, η καρδιά αναγκάζεται να εργάζεται σκληρότερα. Αυτό μπορεί να την οδηγήσει με την πάροδο του χρόνου σε καρδιακή ανεπάρκεια. Μπορεί επίσης να συμβάλει σε επιταχυνόμενη σκλήρυνση των αγγείων(αρτηριοσκλήρυνση ή αθηρωμάτωση) με κλινικές εκδηλώσεις το έμφραγμα του μυοκαρδίου, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και τη νεφρική ανεπάρκεια.

Ποια άτομα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να εμφανίσουν υπέρταση
∙ Τα άτομα με αυξημένο σωματικό βάρος
∙ Άτομα με κληρονομικό ιστορικό υπέρτασης
∙ Όσοι εμφανίζουν προϋπέρταση
∙ Οι ηλικιωμένοι (περίπου τρεις στους τέσσερις μετά τα 75)
∙ Άτομα που ανήκουν σε κάποιες φυλές (π.χ. μαύροι)
∙ Άτομα με σακχαρώδη διαβήτη( πάνω από 50%)

Μπορεί η αρτηριακή υπέρταση να προληφθεί ή να θεραπευτεί;
Κάποια άτομα μπορούν να προλάβουν ή να ελέγξουν την υπέρταση υιοθετώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής, δηλαδή:
∙ Υγιεινή διατροφή με κατανάλωση τροφών πλούσιων σε φυτικές ίνες, κάλιο και ω3 πολυακόρεστα λιπαρά.
∙ Ήπια και μέτρια σωματική δραστηριότητα με τη σύμφωνη γνώμη του ιατρού, όπως καθημερινό περπάτημα για 30’-45’, ή έστω 3 φορές την εβδομάδα.
∙ Απώλεια βάρους και διατήρηση κατά το δυνατόν φυσιολογικού σωματικού βάρους. Ακόμα και απώλεια βάρους 5 κιλών μπορεί να διορθώσει μία αυξημένη πίεση. Αυτή βοηθάει επίσης στη καλύτερη ρύθμιση του διαβήτη, της αυξημένης χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων.
∙ Διακοπή καπνίσματος
∙ Περιορισμός κατανάλωσης οινοπνεύματος
∙ Περιορισμός πρόσληψης αλατιού
Σε περίπτωση όπου τα μέτρα αυτά δεν αποδώσουν και η πίεση παραμένει υψηλή, τότε ο ιατρός και μόνον αυτός μπορεί να χορηγήσει φαρμακευτική αγωγή (αντιυπερτασικά χάπια) παράλληλα με τη διατήρηση του υγιεινού τρόπου ζωής.